Gebruik van medicinale paddenstoelen bij Kanker

Het westen begint eindelijk in te zien wat het oosten al eeuwenlang weet: medicinale paddenstoelen zijn krachtige ziektebestrijders. En dan niet alleen de oosterse varianten: ook het elfenbankje, dat u hier in de bossen vindt, kan worden toegepast bij de behandeling van verschillende vormen van kanker. Maar hoe werken die medicinale paddenstoelen eigenlijk? De therapeutische toepassing van medicinale paddenstoelen bij kanker vereist maatwerk en vooral inzicht.

De kracht van medicinale paddenstoelen.

Paddenstoelen hebben de mensheid altijd geïntrigeerd. Niet alleen hun rijkdom aan vormen en kleuren is opvallend, maar de aan hen toegeschreven mystieke eigenschappen zijn ook heel boeiend. Alleen al het woord ‘paddenstoel’ verwijst naar een magische, spirituele en duivelse sfeer. De wereld kan niet leven zonder die fascinerende schimmels en paddenstoelen: zij vormen een wezenlijk onderdeel van ons bestaan. Zonder dat we het beseffen leven wij in symbiose met schimmels en zijn we er geheel afhankelijk van. Zolang de mensheid bestaat, zó lang is zij al bekend met de eigenschappen van paddenstoelen … , en dat niet alleen vanwege hun soms psychedelische kwaliteiten, maar vooral vanwege hun medicinale toepassingen.

Het gebruik van medicinale paddenstoelen (de ‘mycotherapie’) kent een lange geschiedenis. Dat is niet voor niets, want medicinale paddenstoelen hebben letterlijk hun sporen verdiend. In Aziatische landen, zoals China, Japan en Korea, behoort de toepassing van medicinale paddenstoelen tot de normale therapeutische handelingen voor de aanpak van zowel psychische als somatische aandoeningen. Men schat dat er over de hele wereld ca. 140.000 verschillende soorten paddenstoelen bestaan waarvan er inmiddels 15.000 bekend zijn. Hiervan zijn er zo’n 700 bruikbaar bij een of meerdere medische indicaties.

De therapeutische werkzaamheid van medicinale paddenstoelen betreft o. a.: hart en bloedvaten (het cardiovasculaire systeem), de samenstelling van het bloed (hematologische effecten), de uitwerking op lever en nieren, en verder antibacteriële, antivirale en antitumorale werkingen. Vooral dat laatste, antitumor-effect wordt in het westen steeds meer erkend, vooral vanwege de activering van het immuunsysteem: de groei van tumoren kan direct, duidelijk meetbaar, worden vertraagd of geblokkeerd.

De werking van medicinale paddenstoelen

De werkzame stoffen in medicinale paddenstoelen bestaan uit essentiële suikers. Deze essentiële suikers zijn de bouwstenen van de zgn. polysacchariden en Beta-glucanen.

Polysacchariden en Beta-glucanen zijn in staat ons immuunsysteem te stimuleren, waardoor het verloop van kanker, infecties en auto-immuunziekten beïnvloed kan worden.

Omdat iedere medicinale paddenstoel zijn eigen unieke combinatie van specifieke stoffen bevat, activeert iedere medicinale paddenstoel het afweersysteem op zijn eigen bijzondere manier.

Meestal wordt in een therapie een middel voorgeschreven op basis van de gehele ‘biomassa’ van een medicinale paddenstoel. Dit betekent dat van de paddenstoel het vruchtlichaam én het mycelium wordt gebruikt. Binnen een holistische benadering is dit heel belangrijk, omdat daarmee alle kwaliteiten van de paddenstoel kunnen worden benut. Bovendien worden uit medicinale paddenstoelen extracten getrokken, welke elk hun specifieke therapeutische toepassing vinden bij kanker. Bekende voorbeelden zijn PSK-Krestin-PSP, Betulinezuur en Lentinan: extracten waarnaar ook vanuit de reguliere zorg met belangstelling wordt gekeken.

Toepassing van medicinale paddenstoelen bij kanker is maatwerk. Mycotherapie gaat verder dan het volgen van een protocol, zoals de reguliere behandeling van kanker voorstaat. Een mens is méér dan alleen zijn ziekte of aandoening en daarom moet, vanuit deze benadering, de toepassing van medicinale paddenstoelen met zorg plaatsvinden. Dat houdt in dat de therapeut zoekt naar de juiste combinatie van verschillende soorten paddenstoelen, als basis voor een behandeling die past bij de patiënt.

Vroeger werden medicinale paddenstoelen toegediend volgens het zgn. ‘heetwater-principe’: middels heet water werden de extracten uit de paddenstoelen getrokken en opgedronken. Sinds ongeveer 30 jaar zijn we in staat de relevante delen, componenten of extracten uit paddenstoelen te isoleren en deze in capsule-, tablet- en poedervorm toe te dienen.

Geen nieuwe wijn in oude zakken….

De werking van medicinale paddenstoelen geschiedt het beste als het lichaam er voor open staat en de middelen goed kan opnemen. Daarom begint een therapie met een reiniging en goede voeding. Reiniging kan op verschillende manieren plaats vinden. Soms kan een kuur met Chlorella of Zeoliet al voldoende zijn, een andere keer is er behoefte aan een intensieve detox-kuur of een kuur volgens de methoden van Andreas Moritz. Een en ander is afhankelijk van waar de patiënt staat en hoe zijn of haar conditie is. Daarnaast is een gezonde zuur-basebalans in het lichaam van groot belang. Een basisch voedingspatroon, afgestemd op iemands constitutie en persoonlijke situatie, geeft de beste kansen op een goede uitwerking van de therapie.

De therapeutische mogelijkheden

Medicinale paddenstoelen werken niet alleen tumoren tegen, zij versterken en stimuleren ook het immuunsysteem. Deze anti-tumor-werking en immunostimulatie worden binnen een therapie gecombineerd. Zo kunnen medicinale paddenstoelen uitstekend worden toegepast als ‘Niet-Toxische-Tumor-Therapie’ (NTTT). Zoals bekend is het nadeel van toxische tumor-remmers, zoals ‘chemokuren’, dat zij de activiteit van het immuunsysteem beperken en dat zij schade toebrengen aan gezonde cellen. Daarentegen hebben niet-toxische tumor-remmers deze bijwerkingen niet: ze werken minder heftig. Mycotherapie kan dan ook als ondersteunende therapie worden gebruikt na een operatie waarbij de tumor verwijderd is.

Daarnaast is het zinvol medicinale paddenstoelen voor te schrijven tijdens of ná een behandeling met chemo- of radiotherapie. Deze reguliere therapieën geven vaak mensonterende bijwerkingen die goed blijken te kunnen worden opgevangen met medicinale paddenstoelen. De meest bekende bijwerkingen van de reguliere aanpak zijn misselijkheid, haaruitval, neerslachtigheid en extreme vermoeidheid, maar ook het immuunsysteem wordt ernstig aangetast. Ontstekingen en infecties zijn daarvan vaak het gevolg.
Het lichaam, of beter gezegd het immuunsysteem, vecht zelf ook tegen kankercellen door deze op te sporen en uit te schakelen. Maar door een chemokuur is het immuunsysteem soms zo verzwakt dat het al helemaal geen nieuwe kankercellen meer kan herkennen, laat staan uitschakelen. Medicinale paddenstoelen kunnen dan een verzwakt immuunsysteem ondersteunen bij herstel. Verder hebben deze een antibacteriële en antivirale werking, wat bij een zwak immuunsysteem een extra stimulans is. Ook een bijwerking als ‘Chemotherapie-geïnduceerde Perifere Neuropathie (CIPN) is met mycotherapie goed op te vangen.

Voor kankerpatiënten die in hun laatste levensfase verkeren kan het gebruik van medicinale paddenstoelen een significante verbetering brengen in hun kwaliteit van leven. Vaak heeft de therapie een opleving van het immuunsysteem ten gevolge, waardoor de patiënt zich een stuk beter voelt.

Onderzoek en wetenschap.

De eerste wetenschappelijke onderzoeken naar medicinale paddenstoelen begonnen zo’n 50 jaar geleden in China en Japan. Dat is niet zo vreemd omdat ze in deze landen voor het eerst werden gebruikt. In eerste instantie werden deze studies in vivo/in vitro gedaan, maar later ook op basis van gerandomiseerde onderzoeken. Deze onderzoeken droegen een duidelijk bewijs aan voor de werking van medicinale paddenstoelen. De resultaten waren zo bemoedigend dat ook in de ‘westerse wereld’ de mogelijkheden van paddenstoelen voor therapeutische doeleinden onder de aandacht kwamen. Japan en China kennen al tientallen jaren geregistreerde paddenstoel -preparaten die worden ingezet bij de behandeling van verschillende vormen van kanker. Momenteel wordt wereldwijd onderzoek gedaan naar de werking en de toepasbaarheid van medicinale paddenstoelen bij kanker. In Nederland wordt dit onderzoek uitgevoerd door o.a. de Universiteit van Wageningen en het AMC te Amsterdam.

Grote variatie aan medicinale paddenstoelen.

Veel paddenstoelen bevatten stoffen met een medicinale werking. Een aantal van deze zal de meesten onder ons bekend voorkomen. We hebben het dan over oesterzwam, shiitake, elfenbankje en judasoor. In de praktijk worden er 23 verschillende medicinale paddenstoelen gebruikt bij de behandeling van kanker. Hieronder een paar voorbeelden.

Agaricus blazei Murill (ABM)

Van oorsprong een Braziliaanse paddenstoel. Een ‘neef’ van deze paddenstoel is de ons welbekende huis-tuin-en-keuken-champignon (Agaricus bisporus). Deze Agaricus blazei wordt ook wel de amandel-paddenstoel genoemd vanwege zijn specifieke amandelsmaak. Deze champignon behoort tot de meest krachtige immuunsysteem-stimulerende paddenstoelen. Tevens hebben onderzoeken en studies aangetoond dat de Agaricus blazei een sterke antitumor-werking herbergt. In Japan, China en Brazilië is deze paddenstoel dan ook officieel geregistreerd ter behandeling van kanker. De Agaricus blazei wordt, in combinatie met andere paddenstoelen, toegepast bij o.a leukemie, eierstok-, long-, maag-, lever-, huid- en prostaatkanker.

Cordyceps sinensis.

Een buitenbeentje onder de medicinale paddenstoelen. De Cordyceps is een paddenstoel die van oorsprong in China, Tibet en Nepal voorkomt. De Cordyceps groeit op de larve van een mot en qua uiterlijk lijkt hij dan ook op een rups of worm. Het is een medicinale paddenstoel die breed inzetbaar is. Toepassing van de Cordyceps is er op gericht de bijwerkingen van chemotherapie of bestraling , zoals immunosuppressie en vermoeidheid, tegen te gaan. De Cordyceps wordt ook gebruikt voor de behandeling van borstkanker, blaaskanker en schildklierkanker. Verder is deze paddenstoel libidoverhogend en wordt hij bij tal van aandoeningen toegepast. Bij therapeutische toepassing dient men er rekening mee te houden dat Cordyceps vasculair- en hormoongerelateerd is en interacties kan geven met andere (reguliere) medicijnen of kruiden.

Coriolus versicolor (Elfenbankje)

Het ons welbekende elfenbankje, de Coriolus versicolor, blijkt veel meer te zijn dan een gewone paddenstoel. De Coriolus is de meest onderzochte – en voorgeschreven – paddenstoel met medische eigenschappen. Dat is niet zo vreemd, want deze paddenstoel heeft heel wat in ‘haar’ mars. Het is verbazingwekkend dat de Coriolus versicolor niet in de reguliere oncologische zorg wordt gebruikt, want haar werkzaamheid is ronduit verbluffend! Dit elfenbankje is uitermate geschikt voor de behandeling van maag-, slokdarm-, darm-, borst-, en longkanker, en is verder inzetbaar bij hormoongevoelige tumoren. Onderzoek wijst uit dat Coriolus versicolor goed inzetbaar is bij de bestrijding van het HPV-virus, dat indiceert voor baarmoederhalskanker. (Een extract uit Coriolus versicolor is PSK-krestin. PSK-krestin wordt bij kanker zowel als monotherapie toegepast als in combinatie met reguliere behandelmethoden.

Inonotus obliquus, Chaga (Russisch: spreek uit als ‘tsjah-ga’):

Chaga: als je deze zwam ziet begrijp je meteen waarom deze parasitaire zwam wordt gebruikt bij de behandeling van kanker. Reeds in de 16^e eeuw werd de Chaga in Rusland gebruikt als een effectief geneesmiddel bij het behandelen van mensen met kwaadaardige tumoren en andere ziekten. De belangrijkste actieve componenten van de Chaga zijn polysacchariden en Betulinezuur. Deze zwam wordt ingezet bij behandeling van maag-, borst-, lever- en baarmoederhalskanker. Het in de Chaga aanwezige Betulinezuur kan worden geëxtraheerd en toegepast als niet-toxische tumorremmer, zonder bijwerkingen. Verder heeft de zwam een gunstige uitwerking op gastritis, HIV, tuberculose, psoriasis, etc..

Ganoderma lucidum (Reishi)

‘Lingzhi’of ‘Goddelijke paddenstoel der Onsterfelijkheid’: zo klinkt de Japanse benaming van deze bijzondere paddenstoel. En dat is niet alleen omdat hij zo kleurrijk en mooi is, maar ook omdat zijn medicinale potentie een groot spectrum van aandoeningen en ziekten beslaat. De Reishi wordt ingezet bij o.a. blaas-, prostaat-, darm- en borstkanker en bij leukemie. De paddenstoel wordt tevens toegepast bij longaandoeningen, huidproblemen, diabetes en allergieën. Daarnaast heeft de Reishi een antibacteriële en antivirale werking. Omdat de paddenstoel erg bitter van smaak is, is het aan te bevelen deze in capsule- of tabletvorm in te nemen: dat voorkomt een slechte adem. De Reishi kent nagenoeg geen bijwerkingen. Wel moet worden meegenomen dat Reishi enzymen remt uit de p450-groep. Deze enzymen zijn belangrijk bij de afbraak van verschillende geneesmiddelen, zoals stoffen die het immuunsysteem onderdrukken, bloedverdunners en stoffen die onderdeel zijn van een chemokuur. Het dient aanbeveling om tijdens een reguliere behandeling uitsluitend onder begeleiding Reishi te gebruiken.

Lentiluna edodes (Shiitake)

De shiitake behoort tot de lekkerste eetbare paddenstoelen in de wereld; hij wordt door velen beschouwd als een delicatesse. Maar deze Japanse lekkernij heeft ook verscheidene medicinale kwaliteiten. Een zeer actief ingrediënt van de shiitake is het polysaccharide Lentinan. Lentinan speelt een grote rol in de behandeling van HPV-gerelateerde vormen van kanker, zoals vaginale-, penis-, anus- en keelkanker. Daarnaast biedt Lentinan als extract, aanvullend op chemo bij patiënten met een recidief en/of uitgezaaide maagkanker, een significant langere levensduur en draagt hij bij aan de kwaliteit van leven. Shiitake kan verder worden toegepast bij diabetes, allergieën en reumatische aandoeningen. Shiitake is antibacterieel, cholesterolverlagend en heeft een positief effect op het vasculaire systeem.

Laatste opmerkingen over het gebruik van medicinale paddenstoelen …

Medicinale paddenstoelen zijn verkrijgbaar als gewoon voedingssupplement. Deze kennen geen enkele bijwerking en zijn zeer zeker aan te bevelen! Ze zijn supergezond, stimuleren het immuunsysteem, hebben oxidatieve eigenschappen en werken ontgiftend op het lichaam … , dus: altijd doen.

Ook mensen met een schimmelallergie of candida-infectie kunnen uitstekend medicinale paddenstoelen gebruiken, maar wel onder begeleiding.

Toepassing van medicinale paddenstoelen bij kanker vereist maatwerk en inzicht. Ga nooit zelf dokteren, maar zoek altijd een arts of therapeut die je daarbij begeleidt. Een goede handleiding voor het zoeken van alternatieve en complementaire behandelingen bij kanker is het recent uitgekomen ‘Handboek Kanker’, van de arts Henk Fransen.

Tot slot …

Als je de diagnose kanker hebt gekregen, staat je hele leven op z’n kop en wil je zo snel als mogelijk handelen. Ook vanuit de reguliere zorg bestaat deze druk; er wordt je verteld dat er geen tijd te verliezen is. In een aantal gevallen klopt dat ook, maar in 95 procent van de gevallen is er voldoende tijd om jezelf te informeren over complementaire en alternatieve mogelijkheden van behandeling. Vergeet niet dat je dat basisrecht hebt, want het is tenslotte jouw lichaam en jouw leven!

Peter van Ineveld, therapeut medicinale paddenstoelen bij Althera